Sierpniowa decyzja WHO o uznaniu Małpiej Ospy (Mpox) za zagrożenie zdrowotne o światowym zasięgu, działania Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC), Europejskiego Urzędu ds. Gotowości i Reagowania na Stany Zagrożenia Zdrowia (DG HERA) czy dzisiejsza dyskusja w PE, z udziałem również Europejskiej Agencji Leków (EMA), pokazują, że wyciągnięto lekcje z pandemii covid19, że instytucje monitorują światową sytuację zdrowotną na bieżąco i reagują.
Międzynarodowa współpraca jest istotna, ale ważne jest również monitorowanie i ocena zagrożenia niezależnie – im więcej niezależnych strażników, tym mniejsza szansa przeoczenia zagrożenia, a tu czas reakcji to literalnie kwestia życia lub śmierci i druzgoczących konsekwencji społeczno-gospodarczych. By uniknąć błędów 2019 i 2020 r., UE musi być zdolna do niezależnej oceny zagrożenia i adekwatnego reagowania. Na wsparcie zasługują inicjatywy już podejmowane w UE: wykorzystanie Sztucznej Inteligencji do monitorowania światowej sytuacji zdrowotnej, o co apelowaliśmy w PE już w 2020r. w stanowisku ws. Europejskiej Unii Zdrowotnej – pamiętamy, że algorytmy kanadyjskiej firmy wskazały na zagrożenie covid19 z wyprzedzeniem, jeszcze w 2019; Na wsparcie zasługują, również prostsze rozwiązania, jak monitoring ścieków w poszukiwaniu wskaźników chorób w węzłach i hubach komunikacyjnych na świecie realizowany przez DG HERA. Tu zatem pytanie odpowiednio do ECDC i HERA, jak wygląda wdrażanie tych programów?
Sytuacji nie należy bagatelizować, ale nie pomoże również rozniecanie niepotrzebnych emocji, lęków. Kierując się wiedzą ekspertów, należy rzetelnie, transparentnie i w przystępny sposób, informować społeczeństwo, nie pozostawiając przestrzeni dla fakenews i kampanii dezinformacyjnych – to również zadanie dla nas posłów do PE. Oczekujemy, że DG HERA i Państwa Członkowskie konsultują efektywność procedur bezpieczeństwa i stan zapasów, tak szczepionek jak i innych leków i środków potrzebnych w leczeniu Małpiej Ospy, w tym ich skuteczności, na wypadek niekorzystnego rozwoju sytuacji. W pierwszej kolejności by nie wpuścić zagrożenia do UE, ale by być również gotowym do działania w UE gdy taka potrzeba zajdzie. Jak pokazał COVID19 działając wspólnie w UE, zamiast konkurować o ograniczone zasoby nakręcając ich ceny, możemy więcej i efektywniej. Równolegle, należy zdusić zagrożenie u źródła, a więc wspierać DRK i szerzej Afrykę, w oponowaniu zagrożenia. Jakiekolwiek byłyby tego koszty, będą niewspółmiernie małe w stosunku do zagrożenia zdrowia i życia Europejczyków czy kosztów społeczno-gospodarczych epidemii w Europie. Tu zatem pytanie do HERA jak kształtuje się współpraca z Państwami w zakresie sprawdzenia naszej gotowości do zatrzymania Mpox poza UE, gotowości do walki z chorobą w UE i ewentualne perspektywy wsparcia walki z zagrożeniem u źródła?
W zglobalizowanym świecie XXI wieku, zdrowie to kwestia międzynarodowa, o niepodważalnym rosnącym znaczeniu tak dla życia naszych obywateli jak i sytuacji społeczno-gospodarczej. Dzisiejsza dyskusja potwierdza słuszność powołania w PE podkomisji ds. Zdrowia Publicznego SANT i jasno pokazuje, że powinna się ona stać pełnoprawną komisją. Niezależnie od naszych prac w ENVI, która, co zrozumiałe, zapewne jak w poprzednich latach szybko zostanie zdominowana przez kwestie klimatyczne, energetyczne i środowiskowe, zapewniam, że będziemy monitorować sytuację w SANT.
